- Biyopsiyi tanıyalım
- Biyopsi işlemi neden yapılır?
- Biyopsi işlemini kim yapar?
- Biyopside alınan parçalar nasıl analiz edilir?
Bu yazımızda size biyopsi işleminin ne olduğunu kısaca tanıtacağız. Daha detaylı bilgi için sitemizdeki diğer alanlara göz atabilir, biyopsi işleminin tüm detaylarını ayrıca öğrenebilirsiniz.
Biyopsiyi tanıyalım
Biyopsi, bir dokuda oluşan değişiklikleri veya hastalıkları tanımlamak için o dokudan bir numune parça alınması işlemine verilen isimdir. Halk ve doktorlar arasında parça almak, doku almak, doku tanısı koymak gibi isimler verilebilmektedir. Biyopsi işleminde, parça alınacak dokunun tamamı çıkartılmaz, sadece öncelikle tanı koyma amacıyla küçük miktarda bir doku alınır. Dokunun tamamının çıkartıldığı işlemin adı eksizyon’dur ve tamamen farklı bir tıbbi işlemdir.
Biyopsi işlemi neden yapılır?
Biyopsi işlemi birçok amaçla yapılabilmektedir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;
- Bir dokuda oluşan değişikliklerin ne olduğunu öğrenmek (örneğin; karaciğerde küçülme olan bir hastada bunun siroza bağlı olup olmadığının öğrenilmesi vb gibi.)
- Bir organ veya dokuda oluşan tümörlerin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu anlamak (Örneğin; memede saptanan bir kitlenin iyi huylu mu yoksa kanser mi olduğunu anlamak)
- Kötü huylu bir kitle saptanması durumunda bu kitlenin alt gruplarının saptanması, kanserin alt gruplarının tanımlanması (örneğin; akciğerde kanser saptanan bir kişide bu akciğer kanserin alt tiplerinin belirlenmesi, küçük hücreli akciğer kanseri mi? Adenokanser mi? Nöroendokrin tümör mü? Squamoz hücreli akciğer kanseri mi? vb gibi.)
- Alınan parçalardan genetik analiz yapılması (örneğin; NGS çalışması gibi). Bazı kanser tiplerinin genetik mutasyonlar nedeniyle oluştuğu bilinmektedir. Alınan parçalardan yapılan incelemede bu genetik mutasyonların saptanması, hastaya kemoterapi dışında diğer ilaç seçeneklerinin kapısını aralayabilir.
- Alınan parçadan çalışılacak testler sonucunda dokuların hormon duyarlılıkları tespit edilebilir, hormon tedavilerine başlanabilir, hormon kesici ilaçlar kullanılabilir. (Örneğin meme kanserinde, alınan parçalardan yapılan testlerde hormon duyarlılığı yüksek saptanan hastalara ekstra koruyucu hormon tedavileri başlanabilir)
- Biyopsi sonucunda kanser dokusunun saldırganlık derecesi, hızlı yayılımcı bir tutum gösterip göstermeyeceği vb gibi kanserin biyolojik davranışları hakkında ipucu elde ederiz. (örneğin; kanserli dokudan yapılan incelemede Ki67 değerine, venöz invazyon gibi değerlere bakılır)
- Erken evre kanserlerde, kişinin kemoterapi alıp almayacağı konusunda arada kalınan vakalarda, biyopsi alınan parçadan yapılan genetik analiz sonucunda skorlama yapılarak kişinin kemoterapi alıp almayacağı konusundaki karara ek katkı sağlanabilmektedir (örneğin bu testler erken evre meme kanserinde veya kolon kanserinde hastalığın ileride nüks edip etmeyeceği hakkında bilgi verir, bu yolla kişinin erken evre bile olsa kemoterapi alıp almayacağı konusuna ek katkı sağlar)
Biyopsi işlemini kim yapar?
Biyopsiyi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de farklı branşlarda hekimler yapabilmektedir, örneğin genel cerrahi hekimleri meme biyopsisi, beyin cerrahi hekimleri beyin biyopsisi, ortopedi hekimleri kemik biyopsisi vs. yapabilmektedir.
Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artık biyopsi işlemlerinin çok büyük bir kısmı teşekküllü ve multidisipliner hastanelerde girişimsel radyologlar tarafından yapılmaktadır.
Biyopsi işleminin daha da artan oranda girişimsel radyologlar tarafından yapılmasının bir çok sebebi mevcuttur. Ancak en önemli sebebi, girişimsel radyolojinin uzmanlık alanı nedeniyle doğal olarak radyolojik görüntülemelere hakim olmaları ve biyopsi işleminde görüntüleme kullanılmasıdır. Görüntüleme kılavuzluğunda yapılan işlemlerin körlemeye yapılan biyopsilere göre bazı avantajları mevcuttur.
Özellikle görüntüleme kılavuzluğunda biyopsi yapılması, daha doğru noktadan parça alınmasını sağlayarak yeniden biyopsi yapılmasının önüne geçebilmektedir. Görüntüleme eşliğinde biyopsi yapılması kesi-dikiş-iz olmadan biyopsi yapılmasına olanak sağlar. Görüntüleme eşliğinde iğne biyopsileri, açık biyopsilere göre daha kısa sürer ve lokal anestezi ile narkozsuz olarak yapılabilmektedir. Bu da hastaların daha kısa süre hastanede kalmalarına ve çoğu zaman işlemin günübirlik yapılabilmesine olanak sağlar.
Biyopside alınan parçalar nasıl analiz edilir?
En çok karıştırılan konulardan biri biyopsiyi alan bölüm ile alınan dokuların incelendiği bölümlerin birbirinden farklı bölümler olmasıdır. Biyopsiyi girişimsel radyologlar görüntüleme eşliğinde gerçekleştirilir. Bu işlem girişimsel radyolojinin işlem odasında, tomografi odasında veya MR odasında yapılabilir. Ancak alınan dokular patoloji laboratuarına gönderilir. Alınan parçalar ayrı bir bölüm tarafından incelenmekte ve raporlanmaktadır.





